Hoe herken je de tekenen van een gokverslaving?

Wist je dat er zo’n 1.2 miljoen mensen online gokken in ons land? En dan rekenen we de mensen die fysieke loten kopen dus nog niet mee. Maar wat gebeurt er als gokken geen spel meer is? Wat gebeurt er als ‘alleen deze keer’ een gewoon gezegde wordt? Gokactiviteiten omvatten krasloten, sportweddenschappen, gokmachines en de loterij. Sommige mensen doen dit een keer en nooit meer. Anderen doen af en toe aan gokken. Maar soms ontwikkelen mensen een gokverslaving.

Eerste stap

Als je je zorgen maakt over jouw gok gedrag of dat van een naaste, weet dan dat je absoluut niet de enige bent. Daarbij zijn er behandelingen voor verslaving die kunnen helpen. De eerste stap is het herkennen van de tekenen van gokverslaving. Dan kun je namelijk vaststellen of jij of je naaste met een probleem zit. Vervolgens kun je de behandeling zoeken die nodig is. Lees verder om alles te weten te komen over symptomen van gokverslaving.

Wat is gokverslaving?

Een gokverslaving heeft ook andere namen, zoals probleem gokken en dwangmatig gokken. Het is wanneer een gokje wagen niet langer leuk en ongevaarlijk is. Het groeit uit tot een gedragsverslaving, die levens op verschillende manieren verstoort. Het wordt niet voor niets gedefinieerd als een verslavende stoornis. Er zijn vergelijkbare kenmerken die als stoornissen in verband worden gebracht met middelenmisbruik. Een gokverslaafde hunkert naar gokken zoals een persoon met een alcoholverslaving naar alcohol verlangt.

De gokverslaving zou kunnen beginnen vanwege de spanning van de risico’s. Of het kan een ontsnapping zijn om met andere stressoren om te gaan. Stressoren zijn kunnen onder meer zijn problemen met relaties, verdriet of bijvoorbeeld baanverlies.

Gokken gaat vaak op basis van het Variable Ratio Reinforcement Schedule (VRRS). Wanneer stemming stimulerende beloningen variëren en onvoorspelbaar zijn, kan dit leiden tot dwangmatig gedrag. Een gokverslaving kan van invloed zijn op elke leeftijd, etniciteit en geslacht.

Tekenen van gokverslaving

Een gokverslaving kan vaak een tijdje onopgemerkt blijven. Maar zodra de emotionele, fysieke en financiële gevolgen beginnen, wordt het probleem herkenbaarder. Het kan dan ook leiden tot aanzienlijk leed. Er zijn meerdere tekenen van gokverslaving. Volgens de Kansspelautoriteit moet een persoon vier of meer symptomen vertonen om de diagnose kansspelverslaving te krijgen. Meestal zullen tekenen aanwezig zijn gedurende een periode van 12 maanden. Er zijn uiteraard individuele verschillen. Dus wanneer je een kansspelverslaving herkent, zoek dan zo snel mogelijk hulp. Ook indien je niet aan alle onderstaande criteria voldoet.

Liegen en gedrag verbergen

Liegen is een veel voorkomend symptoom van elke verslaving. Dit gebeurt zodat de persoon kan doorgaan met het verslavende gedrag, ongeacht de kosten en consequenties. Het maakt ze geen leugenaar, maar het geeft wel aan dat ze hulp nodig hebben bij gokverslaving. Een persoon zal liegen over de omvang van het gokken of het zelfs volledig verbergen. Mogelijk vind je verborgen bonnen of bankafschriften. Of ze weigeren het je te laten zien, zelfs wanneer jouw eigen financiën ermee te maken hebben.

Iemand kan liegen over waar deze heen gaat of wat er op de computer gedaan wordt om de gok gewoonte te verbergen. Als verslaade kun je zelfs tegen jezelf gaan liegen over het gokgedrag. Dit komt door cognitieve dissonantie. Je vindt manieren om je gedrag te rechtvaardigen om met ongemak om te gaan. Bijvoorbeeld door te bagatelliseren hoeveel je de avond ervoor aan gokken hebt uitgegeven. Of je zegt tegen jezelf dat het deze keer anders zal zijn om het gokken weer te rechtvaardigen.

Meer uitgeven en lenen

Als je je geld verliest met gokken, stop je waarschijnlijk voordat je te veel uitgeeft. Als je echter een gokverslaving hebt, ga je door. Verhoogde uitgaven zijn een van de meest voorkomende symptomen van een gokverslaving. Je kunt langzaamaan meer geld gaan uitgeven aan gokken, zelfs op het moment dat je het je niet kunt veroorloven. Je vindt constant excuses om de toegenomen uitgaven te verantwoorden.

Een persoon kan ook vaak geld lenen van vrienden en familie. Ze kunnen zelfs leningen afsluiten om hun gok uitgaven aan te vullen. Ondanks verliezen blijven mensen die een gokverslaving hebben geld uitgeven aan hun favoriete bezigheid. Je merkt wellicht ook dat jij of een geliefde geld tekort komt ondanks het verdienen van een loon. De toegenomen bestedingen kunnen ernstige financiële gevolgen hebben. Mensen ervaren schulden, inbeslagname van huizen en faillissement. Met alle sociale consequenties van dien.

Stemmingsveranderingen

Een gokverslaving zorgt er vaak voor dat mensen zich somber, prikkelbaar, angstig en sloom voelen. Ze kijken dan ook graag weer uit naar gokken zodat ze deze emoties om kunnen zetten. En zo gaat de cyclus verder. Activiteiten zoals seks, eten, drugs en gokken activeren het beloningssysteem van de hersenen. Daarbij komt er dopamine vrij wanneer er een risico is en de beloning onzeker.

Deze dopamine-afgifte zorgt voor een gevoel van blijheid, plezier en opwinding. Beloningssystemen keren dan terug naar het gebruikelijke niveau of lager om overstimulatie te compenseren. Dit veroorzaakt negatieve emoties wanneer mensen stoppen met de activiteit (gokken).

Een persoon kan zich ook bezorgd, overstuur, depressief of suïcidaal voelen. Gokken is enkel een tijdelijke afleiding, wat uiteindelijk voor meer stressoren zorgt. Wanneer gokverslaafden niet bezig zijn met geld inzetten, kunnen die stressoren hen inhalen. Een gevoel van hopeloosheid en schuldgevoel daalt neer totdat ze weer gaan gokken.

Gedachten gericht op gokken

Merk je dat je piekert over eerdere gokwinsten? Kun je niet stoppen met denken aan gokken? Of je merkt dat jij of een naaste niet kan stoppen met praten over gokken. Dat laatste is namelijk een manier om te proberen die high weer te ervaren. De verslavende aard van gokken maakt het lastig om aan iets anders te denken.

Gedachten kunnen vervolgens dwangmatig worden, tot het punt dat ze buiten je controle komen en overweldigend lijken. Zelfs wanneer je ze wilt laten stoppen, voelt het onmogelijk om ze uit te schakelen. Ook kunnen gedachten gericht zijn op gokken als oplossing voor emoties en problemen. Wanneer er angst of andere ongemakkelijke gevoelens zijn, lijkt gokken de oplossing.

Ontwenningsverschijnselen

Zoals veel verslavingen, omvatten gokverslaving symptomen ontwenningsverschijnselen. Dit kan zijn veranderingen in stemming, zoals prikkelbaarheid, angst en rusteloosheid. Een persoon kan ook lichamelijke symptomen ervaren. Voorbeelden van symptomen zijn verlies van eetlust en slaapproblemen.

Een gokverslaving overstimuleert de afgifte van dopamine. Na verloop van tijd neemt het niveau van beloning en het gevoel ervan af. Het resultaat is dat de hersenen meer dopamine willen om het beloningssysteem te activeren. Wanneer ze niet gokken, hebben de hersenen niet langer de niveaus van dopamine waaraan ze gewend zijn geraakt. Het lichaam probeert dit terug te krijgen, wat stemmingswisselingen veroorzaakt. Een persoon zal dus hunkeren naar gokken om de ervaring en het gevoel van euforie opnieuw te ervaren.

Na verloop van tijd kan de reactie van een persoon op verlies en het risico ervan ook dopamine veroorzaken. Het betekent dat mensen verliezen blijven najagen, wat het risico van een terugval verder vergroot.

Problematisch gedrag

Met problematisch gedrag bedoelen we geld lenen, liegen of leningen afsluiten. Het gedrag kan echter nog serieuzer worden en volledig uit hun karakter raken. Een persoon kan bijvoorbeeld baan- of opleidingsmogelijkheden verwaarlozen om prioriteit te geven aan gokken. Onderzoek heeft uitgewezen dat het hebben van een gokverslaving ook verband houdt met hogere criminaliteitscijfers. Mensen plegen overvallen, fraude, gaan stelen en vertonen ander onwettig gedrag om hun verslaving te bevredigen. De verslaving dicteert hun acties, omdat ze wanhopig worden om gokgeld te krijgen. Er kan ook sprake zijn van ernstig gedrag, zoals huiselijk geweld en andere vormen van extreem fysiek gedrag.

Zelfisolatie

Sommige mensen met problematisch gokgedrag doen dat sociaal. Maar ze zullen zich isoleren van degenen die niet met hen gokken. Anderen zullen zich volledig terugtrekken naarmate ze meer in beslag worden genomen door het gokken. Het gevoel van wantrouwen als gevolg van liegen en manipulatief gedrag voedt ook de isolatie. Ze kunnen familie-evenementen gaan missen, vrienden minder zien en werk verwaarlozen om zich op gokken te concentreren.

Geliefden maken zich zorgen

Niemand vindt het leuk om te horen dat ze een probleem hebben, vooral als ze het niet herkennen. Maar hoezeer iemand zijn gokverslaving ook verbergt, uiteindelijk realiseren mensen zich dat. Naasten kunnen hun zorgen uiten aan de persoon, die misschien ontkent dat deze een gokverslaving heeft. Naarmate de tijd verstrijkt, worden dierbaren wanhopiger om te begrijpen waarom de persoon niet kan stoppen.

Wanneer geliefden hun bezorgdheid hebben geuit en je wilt hen wegduwen, kan dit een teken zijn dat je een gokverslaving hebt. Het is belangrijk om te onthouden dat jouw dierbaren oprecht om je geven en je willen zien herstellen. Het kan aanvoelen als zeuren of een aanval. Je bent echter niet alleen; mensen maken zich zorgen.

Niet kunnen stoppen met gokken

Als je denkt dat je een gokprobleem hebt en maar niet kunt stoppen, kan dit duiden op een verslaving. Wellicht voel je je schuldig of heb je berouw, maar iets weerhoudt je ervan te stoppen. Je hebt misschien zelfs je dierbaren verteld dat je gaat stoppen, maar het voelt onmogelijk om dit na enkele pogingen te doen. Er zijn veel redenen waarom het zo moeilijk is om te stoppen met gokken, ondanks een intentie. Het goede nieuws is echter dat er ondersteuning is om jouzelf of een dierbare daarbij te helpen.

Gokverslaving: wat te doen?

Wanneer je enkele of al deze tekenen van gokverslaving herkent, weet dan dat je niet de enige bent en dat er hulp beschikbaar is. De eerste en grootste hindernis is om te erkennen dat je een gokverslaving hebt. De volgende stap is ondersteuning zoeken. Er zijn meerere behandelingsopties voor gokverslaving beschikbaar.

Opties voor behandeling van gokverslaving

• De behandeling van gokverslaving verschilt per persoon. Als de verslaving vroegtijdig wordt herkend, kan de behandeling korter zijn. Als het een latere interventie is, kan het dat er meer behandeling nodig is.
• Cognitieve gedragstherapie (CGT) wordt vaak gebruikt om te helpen. Het identificeert verslavende denkpatronen en gedrag. Het helpt je denkprocessen te veranderen en strategieën te vinden om triggers te beheersen.
• Ook medicatie kan worden voorgeschreven als iemand psychische problemen heeft, zoals een depressie. Er zijn tevens zelfhulpgroepen zoals Anonieme Gokkers. Het kan nuttig zijn om met anderen te praten die ook (willen) herstellen van een gokverslaving.
• Sommige mensen zoeken ambulante en klinische programma’s als behandeling voor gokverslaving. Programma’s zullen verschillende interventies omvatten, waaronder terugvalpreventie plannen.

Gokverslaving: advies voor naasten

Wanneer je tekenen van gokverslaving herkent bij een dierbare, dan zijn er verschillende stappen die je kunt ondernemen. Je moet voor jezelf, je financiën en je emoties zorgen. Het is niemands schuld dat de persoon een gokverslaving heeft. En het is als gokverslaafde dan ook erg belangrijk om steun om je heen te hebben, aanvaarden en te onthouden dat je niet alleen bent.

Je kunt met je dierbare over je zorgen praten op een rustige manier. Je kunt de gevolgen bespreken, zonder meteen met vingers te gaan wijzen. Er zijn veel educatieve bronnen online die je kunt delen als een verslaafd persoon ervoor openstaat. Het is belangrijk om grenzen te stellen aan je dierbaren en hen verantwoordelijk te houden. Probeer de symptomen van gokverslaving niet te verdoezelen of te redden. Je kunt iemand helpen door het beheer van de financiën over te nemen. Onthoud dat je naasten er nog steeds zijn. Ze zijn niet hun gokverslaving. Er kunnen tegenslagen zijn, maar herstel is zeker mogelijk.

Zoek hulp bij gokverslaving

Gokken kan een krachtige verslaving worden die snel het leven van mensen overneemt. Het kan moeilijk zijn om de tekenen van gokverslaving te herkennen en te accepteren dat je een probleem hebt. Het is ook moeilijk om te zien hoe een naaste een gokverslaving ervaart.

Wanneer je echter symptomen van kansspelverslaving kent, kun je in actie komen. Er is moed voor nodig om bewust te worden en vraagtekens bij bepaald gedrag te stellen. Soms is het namelijk gedrag dat moeilijk onder ogen te zien is. Het resultaat zal echter de moeite waard zijn. Met ondersteuning kan jij of een naaste van gokverslaving afkomen.

Een manier die sinds kort beschikbaar is, is de mogelijkheid jezelf aan te melden bij CRUKS. Hierdoor kun je jezelf uitsluiten van meerdere fysieke en online casino’s. Het is altijd mogelijk hier omheen te gaan, dus het is geen heilige graal. Wel kan het een onderdeel zijn van je helingsproces en helpen om je gokgedag onder controle te krijgen.